In het bruisende hart van de Zuidas, temidden van de indrukwekkende architectonische skyline, verrijst een gebouw dat de naam draagt die de essentie van het duurzame concept omschrijft: Biothope. Dit woongebouw vormt een symbool van harmonie tussen stedelijk leven en de natuur.
Aan de Gustav Mahlerlaan sluit de hoogste gevel van Biothope aan op Stepstone; het naastliggende kavel. Naar de achterzijde toe trapt het gebouw af, zodat meer zon in het binnenhof wordt toegelaten.
Het kenmerkende element van Biothope is de ecologische Groene Canyon die als een levensader door het gebouw stroomt en een nieuwe biotoop vormt voor plant- en diersoorten. In deze zone zijn de ontsluitingsroutes voor bewoners geintegreerd maar bovenal vormt het een levendige oase van biodiversiteit. De Groene Canyon wordt niet alleen ervaren als een doorgang, maar functioneert tevens als een ontmoetingsplek waar bewoners samenkomen, onderdeel vormen van de natuurlijke omgeving te midden van de drukke stad. Vanaf de Gustav Mahlerlaan is de groene zone duidelijk herkenbaar en draag bij aan de identiteit van het gebouw.
Op het natuurdak wordt water opgevangen. Het water wordt dynamisch afgevoerd door de Groene Canyon, waar het de beplanting irrigeert maar soms ook tot kleine watervallen wordt omgevormd. De watervallen dragen bij aan de bewustwording van regenwateropvang in hoogstedelijke omgevingen.
Het robuuste casco van Biothope, vervaardigd uit Cross-Laminated Timber (CLT), illustreert het gebruik van biobased materialen om de ecologische impact van de bouw te minimaliseren. De gevel, opgetrokken uit kalkhennep, een natuurlijk isolatiemateriaal, draagt niet alleen bij aan een gezond binnenklimaat maar vermindert ook de CO2-uitstoot.
Biothope staat symbool voor een duurzame en verbonden levensstijl. Het laat zien dat het mogelijk is om een brug te slaan tussen stedelijk wonen en de natuur in een biobased gebouw.
De Groene Canyon
De Groene Canyon van Biothope, gelegen tussen de twee percelen, gaat verder dan de rol van een toegangsgebied. Het betreft een zone die niet alleen fungeert als toegang tot de woningen, maar tevens als een oase die de biodiversiteit bevordert. Dankzij de doorkijk in het gebouw krijgt de zon op bepaalde tijden ook toegang tot de achterliggende binnenplaats. Tevens biedt de doorgang mogelijkheid voor verbinding en levendigheid met het binnengebied.
De Groene Canyon beschikt over zowel een voor- als achterentree. Vanuit dit gebied kunnen fietsen via een ruime hellingbaan toegang krijgen tot de berging in de kelder. De keuze om de berging in de kelder te plaatsen, waarborgt een hoogwaardige plint met voornamelijk verblijfsfuncties. De beplanting wordt doorgezet langs de hellingbaan naar beneden om ook hier een kwalitatief hoogwaardige plek van te kunnen maken.
Verscheidene natuurinclusieve maatregelen zijn geïmplementeerd om de Groene Canyon om te vormen tot een levendig ecosysteem. Inheemse plantensoorten, nestvoorzieningen en insectenhotels dragen bij aan de ondersteuning van lokale fauna, wat resulteert in een harmonieus evenwicht dat aansluit op het ecosysteem van The Pulse.
Tot slot biedt de overvloedige vegetatie in dit gebied een oplossing voor waterberging en draagt het bij aan het ‘rainproof’ maken van het perceel. Regenwater kan worden opgevangen en gebufferd in het substraat van de vegetatie. Voor het verticale transport van water wordt bekeken of dit op specifieke plekken zonder HWA kan en zichtbaar -als een waterval- naar beneden kan vallen. Het zichtbaar maken van het water draagt bij aan de levendigheid van de biotoop en de bewustwording van de noodzaak van opvang en gebruik van ons regenwater.
De Plint
Biothope is ontworpen met een uitnodigende, actieve plint die fungeert als een overgangszone tussen het fietsers- en voetgangersgebied, het park en de publieke functies binnen het gebouw. De materialisatie op maaiveld laat de grens tussen binnen en buiten vervagen. De voorgestelde rode klinkers in de openbare ruimte worden deels naar binnen getrokken. Het gebruik van gelamineerde houten bogen, rijke detaillering en tactiele materialen versterkt de esthetische kwaliteit van de plint.
In de plattegrond is ervoor gekozen om alleen verblijfsfuncties en entrees aan de gevel te plaatsen, zonder gesloten delen met bergingen of installaties. Deze faciliteiten zijn overwegend naar de kelder verplaatst, wat bijdraagt aan het behoud van een open en uitnodigend karakter van de plint. Deze ontwerpkeuze creëert niet alleen een levendige omgeving, maar bevordert ook de interactie tussen de bewoners en de stad op ooghoogte.
Het besluit om de fietsen in de kelder te plaatsen is weloverwogen genomen en zorgvuldig vormgegeven. De fietsenberging in de kelder is makkelijk toegankelijk via een ruime hellingbaan gelegen in de Groene Canyon. De hoofdentree aan de zuidzijde is daarmee de meest logische in- en uitgang voor fietsers. Door van de entree en de fietshelling een hoogwaardige plek te maken, wordt duurzame mobiliteit bevordert en kan de plint royaal en actief blijven, door de grote hoeveelheid verblijfsruimten.
De plint kan worden geprogrammeerd met een voorziening die bijdraagt aan een gezonde, verbindende levensstijl in deze hoogstedelijke omgeving.
Materialisatie
De gebouwde omgeving is verantwoordelijk voor de grootste materiaalconsumptie, wat in Nederland neerkomt op ongeveer 60% van de nationale materiaalconsumptie. Naast het uitputten van de natuurlijke voorraden van de planeet, leidt de ontginning en productie van deze materialen ook tot aanzienlijke emissies die het milieu beïnvloeden. Door het gebruik van gerecyclede en hernieuwbare materialen met een lage milieu-impact en een optimale levensduur te bevorderen, kan de druk op het klimaat aanzienlijk verminderen.
Ons ontwerpproces houdt rekening met de verschillende (technische) levensduur van bouwcomponenten, waarbij we gebruikmaken van ‘de Shearing-layers van Brandt’ om optimale flexibiliteit te bereiken. Om de herbruikbaarheid en losmaakbaarheid van verschillende gebouwcomponenten te vergemakkelijken, verminderen we natte verbindingen, voorkomen we ‘doorkruisingen’ van gebouwlagen met verschillende levensduur en elimineren we geometrische obstakels die hergebruik kunnen belemmeren. Om de waarde van componenten met een kortere technische levensduur zo lang mogelijk te behouden, zorgen we ervoor dat ze goed toegankelijk zijn voor onderhoud, waarbij (technische) installaties gemakkelijk kunnen worden gerepareerd en indien nodig vervangen.
Door te kiezen voor Cross Laminated Timber (CLT) in de kolommen en liggers van de draagconstructie en voor de verdiepingsvloeren, kunnen we beton bovengronds bijna volledig vervangen door hernieuwbaar hout. Dit resulteert niet alleen in een halvering van het gebouwgewicht, maar vermindert ook de vraag naar primaire materialen en bouwlogistiek aanzienlijk. De beperkte hoeveelheid beton die we nog toepassen in de fundering, kelder en begane grondvloer zal bestaan uit ten minste 30% gerecycled beton.
Gerecyclede materialen zullen zoveel mogelijk worden toegepast, zoals gerecycled metaal voor installaties of ‘reclaimed wood’ voor afwerkingen. Hergebruik op productniveau zal verder worden verkend, waarbij mogelijkheden zoals het hergebruik van meerpalen, oud boothout en andere hardhoutsoorten worden overwogen.
Naast de draagconstructie zullen hernieuwbare materialen worden toegepast in dichte gevels (houtskeletbouw), gevelbekleding (duurzaam behandeld hout of bamboe), kozijnen (hout), en waar mogelijk in de isolatie (vlas, hennep of houtwol).
De keuze om hout toe te passen in de verdiepingsvloeren en draagconstructie zou echter al 900 ton CO2 kunnen opslaan, in tegenstelling tot de uitstoot van 450 ton CO2 voor een betonnen casco. Dit is een verschil van 1350 ton CO2. Als deze CO2-opslag wel wordt meegerekend, kunnen we een MPG van ruim onder de €0,50/m2 BVO/jaar realiseren.
Gebruiksfase
Maar technische ontwerpmaatregelen alleen zijn niet voldoende om van Biothope een duurzaam icoon te maken. Het gebouw stimuleert een circulaire levensstijl bij haar bezoekers en bewoners. Tijdens de realisatie van het project vertalen we duurzame visie en ambities uit de ontwerpfase naar handvatten en richtlijnen voor dagelijks gebruik en beheer, met aandacht voor bewoners en publieke functies in de plint. Een duurzaam handboek, ‘real-time’ feedbacksystemen en het reserveren van ruimte voor afvalscheiding en de lokale deeleconomie inspireren de toekomstige gebruikers van Biothope tot een duurzame levensstijl. Hierbij zetten we in op slimme systemen voor afvalscheiding in meerlaagse woningbouw, zowel collectief als per huishouden. Een monitoringsysteem geeft inzicht in lokale (energie)stromen en slim gebruik. Waar mogelijk worden materiaalstromen lokaal ingezet, met een gezamenlijk compostsysteem, of via samenwerking met lokale ondernemers in de plint. Ook wordt er ondersteuning geboden in de aankoop van circulaire meubels en ander huisraad voor de bewoners en gebruikers
